عدم توافق در ژنو نتیجه خطای محاسباتی بود/دیپلمات‌ها تصور نمی‌کردند فرانسه مخالفت خود را علنی کند

روزنامه آمریکایی «وال‌استریت‌ژورنال» در گزارشی با موضوع دور اخیر مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5، به نقل از دیپلمات‌های مطلع از روند مذاکرات نوشته است اشتباه‌های محاسباتی و رویدادهای پیش‌بینی نشده از امضای توافقنامه هسته‌ای جلوگیری کرده است.

دیپلمات‌ها در این مورد به وال‌استریت‌ژورنال گفته‌اند که مذاکرات در ژنو در نقطه‌ای بلندپروازانه به دلیل مسائلی که 1+5 از قبل آن را پیش‌بینی نکرده بود، با مشکل مواجه شد.

به گفته دیپلمات‌ها، یکی از این مسائل، مخالفت سرسختانه اسرائیل بوده است. در حالی که واشنگتن و دیگر قدرت‌ها از عمق مخالفت اسرائیل با توافق آگاه بودند، اما انتظار نداشتند که «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل برای جلوگیری از چنین توافقی، در حالی که دیپلمات‌ها در ژنو رایزنی می‌کردند، با سران کشورهای مختلف دنیا، لابی کند.

علاوه بر این، با وجود سابقه تاریخی منفی رویکردهای فرانسه در قبال ایران، دیپلمات‌ها می‌گویند انتظار نداشته‌اند که وزیر خارجه فرانسه در حالی که طرفین روز یکشنبه به مرحله حساسی رسیده بودند، بیاید و علنی نسبت به ورود به «بازی احمقانه» هشدار دهد.

بسیاری از دیپلمات‌ها هم گفته‌اند کم و کسری‌هایی در پیش‌نویس موافقتنامه بوده که از دستیابی به توافق جلوگیری کرده است. به عقیده این دیپلمات‌ها در پیش‌نویش موافقتنامه به برخی از ابعاد به زعم آن‌ها خطرناک برنامه هسته‌ای ایران از جمله موضوع رآکتور آب سنگین اراک بی‌توجهی شده است.

این در حالی است که نیروگاه آب سنگین اراک در بهترین حالت ابتدای سال آینده میلادی بهره‌برداری می‌شود و ضمنا کارشناسان هسته‌ای می‌گویند ایران دستکم تا یک سال بعد از راه‌اندازی این نیروگاه قادر به تولید پلوتونیوم مورد نیاز برای استفاده تسلیحاتی در این رآکتور نخواهد بود.

ضمنا مقامات آمریکایی تاکید کرده‌اند که به اعتقاد آن‌ها تهران تأسیسات بازفرآوری لازم برای برداشت پلوتونیوم از سوخت مصرف‌شده رآکتور را نساخته است.

با این حال، مقامات اروپایی و آمریکایی نگرانند که ساخت نیروگاه آب سنگین اراک وارد مرحله غیرقابل بازگشت شود، چراکه در صورت تزریق سوخت به این نیروگاه، اقدام نظامی علیه آن به دلیل تبعات شدید زیست محیطی، غیرممکن می‌شود.

همین موضوع موجب شده تا علاوه بر اسرائیل، دوستان اسرائیل در کنگره نیز حمایت خود از تصویب تحریم‌ جدید علیه ایران اعلام کنند.

وال‌استریت‌ژورنال به نقل از دیپلمات‌های ایران و غربی نوشته است که وقتی «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه در مصاحبه با رادیوی این کشور تواقف فعالیت ساخت نیروگاه اراک و همچنین محدودتر شدن غنی‌سازی ایران را خواستار شد، طرفین در آستانه توافق قرار داشته‌اند. به گفته دیپلمات‌ها، فرانسه با این اقدام خود، توافق طرفین برای خودداری از صحبت در مورد جزئیات مذاکرات در رسانه‌ها را نیز نقض کرده است.

به نوشته وال‌استریت‌ژورنال «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی هم روز شنبه در تلاش برای از خط خارج کردن مذاکرات، با سران کشورهای مختلف از جمله انگلیس، روسیه، آلمان و هلند تماس گرفته است.

در حالی که این تحولات احتمال دستیابی به توافق را کاهش می‌داد، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا از شنبه شب تلاش خود برای تغییر اوضاع را بیشتر کرد. مقامات آمریکایی هم با استفاده از ارسال پیام با ایمیل و توئیتر، تلاش کردند تا رسانه‌ها را قانع کنند که این توافق، یک معامله بد نیست. سران اروپایی هم اعلام کردند که هنوز شانس دستیابی به توافق 50-50 است.

با این حال نهایتا دیپلمات‌ها اعلام کرده‌اند که اطمینان لازم را در مورد اقدامات ایرانی‌ها دریافت نکرده‌اند . نهایتا ادامه مذاکرات به دور بعد موکول شد.

یک دیپلمات حاضر در مذاکرات با رد این موضوع که فرانسه عامل اصلی ناکامی در حصول توافق بوده، گفته است واقعیت این است که طرفین پیشرفت بسیار زیادی کردند، اما نه آنقدر کافی که بتوان به توافق رسید.